در دنیای مراقبت از پوست، اسیدها به یکی از مهم‌ترین ابزارهای جوان‌سازی، روشن‌کنندگی و رفع مشکلات پوستی تبدیل شده‌اند. در میان آن‌ها، آلفا هیدروکسی اسیدها (AHA) مانند گلیکولیک اسید و لاکتیک اسید بیشترین کاربرد را در محصولات لایه‌بردار و ضدپیری دارند. اما با اینکه هر دو در یک دسته شیمیایی قرار می‌گیرند، عملکرد، قدرت، سطح نفوذ و حتی مناسب‌بودنشان برای نوع پوست، تفاوت‌هایی اساسی دارند.
برای افرادی که به دنبال انتخاب هوشمندانه در روتین پوستی هستند، آگاهی از تفاوت گلیکولیک اسید و لاکتیک اسید می‌تواند مانع از بروز التهاب، خشکی یا استفاده بی‌اثر از محصول شود. این مقاله به بررسی دقیق و علمی تفاوت این دو ماده ارزشمند می‌پردازد تا کمک کند شما بهترین گزینه را متناسب با نیاز و نوع پوست خود انتخاب کنید.
تعریف علمی و ساختاری گلیکولیک اسید و لاکتیک اسید
برای درک بهتر تفاوت گلیکولیک اسید و لاکتیک اسید باید ابتدا با ساختار شیمیایی و منشأ هر یک از آن‌ها آشنا شویم. هر دو از خانواده آلفاهیدروکسی اسیدها (AHAs) هستند که به‌عنوان لایه‌بردارهای شیمیایی برای حذف سلول‌های مرده پوست شناخته می‌شوند، اما تفاوت در اندازه مولکولی، منشأ طبیعی و ویژگی‌های خاص، منجر به اثرگذاری متفاوت آن‌ها بر پوست می‌شود.
گلیکولیک اسید ساده‌ترین و کوچک‌ترین عضو خانواده AHA است. این اسید از نیشکر استخراج می‌شود و به‌دلیل اندازه مولکولی بسیار کوچک، قدرت نفوذ بالایی به لایه‌های عمیق‌تر پوست دارد. همین ویژگی باعث می‌شود اثرات سریع‌تر اما گاهی تحریک‌کننده‌تری بر پوست داشته باشد.
لاکتیک اسید که منشأ آن معمولاً شیر ترش یا تخمیر لاکتوز است، مولکولی بزرگ‌تر از گلیکولیک دارد. به همین دلیل، به لایه‌های سطحی‌تر پوست محدود می‌ماند و ملایم‌تر عمل می‌کند. این اسید برای پوست‌های حساس‌تر مناسب‌تر است و در عین حال خاصیت مرطوب‌کنندگی طبیعی نیز دارد.
با شناخت این تفاوت ساختاری، می‌توان تصمیم گرفت که کدام اسید برای پوست خشک، حساس یا مقاوم مناسب‌تر است.
جهت اطلاع از قیمت و خرید سرم احیاکننده پوست برروی لینک مربوطه کلیک نمایید.
تأثیرات گلیکولیک اسید و لاکتیک اسید بر پوست از نظر لایه‌برداری، روشن‌کنندگی و ضدپیری
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های تفاوت گلیکولیک اسید و لاکتیک اسید، نحوه تأثیر آن‌ها بر پوست است. هر دو در دسته لایه‌بردارهای شیمیایی قرار می‌گیرند، اما شدت عملکرد و نوع اثرگذاری آن‌ها تفاوت قابل‌توجهی دارد.
گلیکولیک اسید به‌دلیل نفوذ بالا، سلول‌های مرده سطحی را به‌سرعت تجزیه کرده و موجب افزایش سرعت نوسازی سلولی می‌شود. این اسید در کاهش لک‌های قهوه‌ای، اسکارهای آکنه، خطوط ریز و ضخامت پوست بسیار مؤثر است. اما چون قدرت آن زیاد است، ممکن است باعث قرمزی یا سوزش در پوست‌های حساس شود، به‌ویژه اگر غلظت محصول بالا باشد.
در مقابل، لاکتیک اسید اثر لایه‌برداری ملایم‌تری دارد و در عین حال یک مرطوب‌کننده طبیعی محسوب می‌شود. این اسید برای افرادی با پوست خشک، حساس یا آسیب‌دیده گزینه‌ای ایمن‌تر است. همچنین خاصیت روشن‌کنندگی ملایم، نرم‌کنندگی و بهبود بافت پوست از جمله ویژگی‌های بارز آن است.
به‌طور خلاصه، اگر هدف شما درمان سریع لک و تیرگی و پوست ضخیم‌شده است، گلیکولیک اسید گزینه بهتری است. اما اگر پوست حساس یا خشک دارید و به‌دنبال لایه‌برداری ملایم و روزانه هستید، لاکتیک اسید انتخاب مناسب‌تری است.
چه تفاوت‌هایی در کاربرد و انتخاب بین گلیکولیک اسید و لاکتیک اسید وجود دارد؟
یکی از مهم‌ترین نکات در تفاوت گلیکولیک اسید و لاکتیک اسید، کاربرد آن‌ها در محصولات مختلف پوستی است. بسته به نوع پوست، هدف درمانی و روتین مراقبتی، می‌توان از هرکدام در شرایط خاص استفاده کرد:
- برای پوست چرب و مستعد جوش: گلیکولیک اسید به‌دلیل نفوذ بالا و قدرت پاک‌کنندگی قوی، در باز کردن منافذ و کاهش کومدون‌ها مؤثر است.
- برای پوست خشک و حساس: لاکتیک اسید به‌عنوان گزینه‌ای مرطوب‌کننده و کم‌تحریک، بسیار مناسب‌تر است.
- در درمان لک و تیرگی: هر دو اسید مؤثر هستند، اما گلیکولیک اسید سریع‌تر عمل می‌کند.
- در محصولات ضدپیری: گلیکولیک به‌دلیل تحریک بیشتر تولید کلاژن، انتخاب بهتری در محصولات ضدچروک است.
- برای استفاده روزانه یا شروع‌کنندگان لایه‌برداری: لاکتیک اسید با قدرت کمتر، ایمنی بیشتری دارد.
این انتخاب‌ها بسته به غلظت محصول، تعداد دفعات استفاده و ترکیب آن با سایر مواد (مثل نیاسینامید، هیالورونیک اسید یا رتینول) قابل تنظیم هستند.
بیشتر بخوانید : ۵ خاصیت گلاب برای درخشش پوست
مزایا و معایب گلیکولیک اسید و لاکتیک اسید در روتین مراقبتی پوست
برای انتخاب صحیح میان این دو ماده، شناخت مزایا و محدودیت‌های هرکدام ضروری است. در این بخش، مزایا و معایب هر یک را مرور می‌کنیم:
گلیکولیک اسید
مزایا:
- نفوذ بالا و تأثیر سریع
- رفع لک و تیرگی‌های عمیق‌تر
- کاهش خطوط سطحی و تحریک کلاژن‌سازی
- مناسب برای پوست‌های مقاوم و چرب
معایب:
- احتمال تحریک و حساسیت در پوست‌های خشک و نازک
- نیاز به استفاده از ضدآفتاب قوی پس از مصرف
- ممکن است در غلظت‌های بالا باعث قرمزی یا سوزش شود
لاکتیک اسید
مزایا:
- ملایم و ایمن برای انواع پوست، حتی پوست حساس
- دارای خاصیت مرطوب‌کنندگی طبیعی
- مناسب برای استفاده روزانه یا افراد تازه‌کار در لایه‌برداری
- کمتر باعث تحریک می‌شود
معایب:
- تأثیر کندتر در مقایسه با گلیکولیک اسید
- مناسب نبودن برای درمان سریع لک‌های عمقی یا اسکارهای قدیمی
- در برخی موارد، نیاز به استفاده طولانی‌مدت برای مشاهده نتایج
در نهایت، انتخاب یکی از این دو اسید باید بر اساس نیاز شخصی، هدف درمانی و تحمل پوست انجام شود.
بیشتر بخوانید : کرم ضد قرمزی صورت چیست؟ ویژگی ها و راهنمای استفاده از آن
توصیه‌هایی برای استفاده ایمن و مؤثر از گلیکولیک اسید و لاکتیک اسید
استفاده صحیح از این اسیدها می‌تواند نتایج چشم‌گیری داشته باشد، اما استفاده نادرست آن‌ها نیز ممکن است به آسیب پوستی منجر شود. برای بهره‌گیری کامل از تفاوت گلیکولیک اسید و لاکتیک اسید، رعایت این توصیه‌ها ضروری است:
- شروع با غلظت پایین: در صورت تازه‌کار بودن، بهتر است با محصولات حاوی ۵–%۱۰ شروع کنید.
- استفاده شبانه: به دلیل حساسیت به نور، بهتر است شب‌ها استفاده شوند.
- استفاده از ضدآفتاب در روز: برای جلوگیری از لک و آسیب نور UV.
- اجتناب از ترکیب با مواد محرک دیگر: ترکیب همزمان با رتینول، ویتامین C یا سایر اسیدها ممکن است باعث تحریک شود.
- فاصله‌گذاری مناسب در استفاده: بسته به نوع پوست، استفاده ۲–۳ بار در هفته برای شروع کافی است.
- مرطوب‌کننده را فراموش نکنید: به‌ویژه در صورت استفاده از گلیکولیک اسید، پوست نیاز به آبرسانی عمیق دارد.
با رعایت این نکات، می‌توان از مزایای لایه‌برداری بدون تجربه عوارض جانبی بهره‌مند شد.
نحوه استفاده و بهترین زمان برای مصرف گلیکولیک اسید و لاکتیک اسید در روتین زیبایی
استفاده از گلیکولیک اسید و لاکتیک اسید باید با دقت و توجه به نیازهای پوست و نوع آن انجام شود. این اسیدهای آلفا هیدروکسی (AHA) معمولاً به صورت محصولات شبانه یا روزانه در روتین‌های مراقبت از پوست مصرف می‌شوند، اما هر کدام در زمان و میزان مصرف به نوع پوست و هدفِ مورد نظر بستگی دارد. معمولاً، گلیکولیک اسید که کوچک‌ترین مولکول را دارد، سریع‌تر نفوذ می‌کند و اثر قوی‌تری بر لایه‌های عمیق‌تر پوست دارد، بنابراین بهتر است در استفاده‌های ابتدایی یا برای پوست‌های حساس با احتیاط مصرف شود و ترجیحاً در شب مورد استفاده قرار گیرد تا پوست در معرض آفتاب قرار نگیرد.
در حالی که لاکتیک اسید، ملایم‌تر است و برای پوست‌های حساس یا خشک مناسب‌تر است، و می‌توان آن را در صبح و یا شب به صورت منظم استفاده کرد. بهترین راه برای بهره‌مندی از این اسیدها، آغاز تدریجی و استفاده محدود در ابتدا است، سپس با افزایش تدریجی میزان و دفعات، پوست عادت کند و اثرات مثبت آن بهتر نمایان شود. همچنین، پس از مصرف هر یک از این اسیدها، مهم است که پوست با مرطوب‌کننده مناسب و ضدآفتاب قوی محافظت شود، زیرا آن‌ها ممکن است پوست را حساس‌تر در مقابل آفتاب کنند. در نهایت، مشورت با متخصص پوست می‌تواند راهنمایی بهتر در تعیین زمان و میزان مصرف این محصولات باشد.
بیشتر بخوانید : خواص شگفت‌انگیز آلوئه‌ورا برای پوست و مو
سخن پایانی
تفاوت گلیکولیک اسید و لاکتیک اسید، در ساختار، عملکرد، شدت اثر و سطح ایمنی آن‌هاست. درحالی‌که گلیکولیک اسید گزینه‌ای قوی‌تر و سریع‌تر برای درمان لک، ضخامت پوست و چین‌وچروک است، لاکتیک اسید برای افرادی که به دنبال مراقبت ملایم، روشن‌کنندگی طبیعی و بهبود بافت پوست هستند، انتخابی مطمئن‌تر محسوب می‌شود.
هیچ‌کدام از این دو اسید، «بهتر» یا «بدتر» نیستند؛ بلکه بستگی به شرایط پوست شما دارد. اگر پوست حساس، خشک یا نازک دارید، لاکتیک اسید را انتخاب کنید. اگر پوست چرب، ضخیم یا دارای لک‌های قدیمی هستید، گلیکولیک اسید گزینه مناسب‌تری است. مهم این است که استفاده را با دانش و احتیاط آغاز کرده و همواره به واکنش پوستتان توجه کنید.
سوالات متداول
آیا می‌توان از گلیکولیک و لاکتیک اسید همزمان استفاده کرد؟
در برخی محصولات ترکیبی بله، اما برای شروع بهتر است جداگانه و در شب‌های مختلف استفاده شود.
کدام‌یک برای پوست حساس مناسب‌تر است؟
لاکتیک اسید به‌دلیل خاصیت مرطوب‌کنندگی و نفوذ کمتر، ایمن‌تر برای پوست‌های حساس است.
کدام اسید تأثیر سریع‌تری بر کاهش لک دارد؟
گلیکولیک اسید به‌دلیل نفوذ بیشتر، اثر سریع‌تری بر لک‌های سطحی و عمقی دارد.
آیا می‌توان هر روز از لاکتیک اسید استفاده کرد؟
در غلظت‌های پایین، بله. اما بهتر است در ابتدا با فواصل چند روزه آغاز شود.
چه زمانی نتایج قابل مشاهده خواهند بود؟
معمولاً پس از ۳ تا ۴ هفته استفاده منظم نتایج اولیه دیده می‌شوند، به‌ویژه در بافت، شفافیت و نرمی پوست.